O przemocy

Choć często bywamy sami poddani różnym cierpieniom lub jesteśmy świadkami krzywdy innych osób w domu, szkole, w środowisku zamieszkania, to nie utożsamiamy tych doznań ze zjawiskiem przemocy. I chociaż miewamy z nią kontakt na co dzień, przemoc w rodzinie nie zawsze jest łatwa do rozpoznania. Powszechnie przyjmuje się, że jest to działanie:

• intencjonalne i skierowane przeciwko innym członkom rodziny – to zamierzone działanie lub zaniechanie mające na celu całkowitą kontrolę nad ofiarami;
• naruszające prawa i dobra osobiste ofiar – sprawca wykorzystując swoją przewagę narusza podstawowe prawa człowieka, np. prawo do nietykalności fizycznej, godności, szacunku;
• wykorzystujące wyraźną asymetrię sił – ofiara jest słabsza, a sprawca silniejszy;
• powodujące ból i cierpienie – sprawca naraża zdrowie i życie ofiar na poważne szkody, co powoduje, że ofiary mają mniejszą zdolność do samoobrony.

Można wyodrębnić następujące rodzaje przemocy:

• Przemoc fizyczna – wszelkiego rodzaju działania bezpośrednie z użyciem siły, których rezultatem jest nieprzypadkowe zranienie, np. popychanie, obezwładnienie, policzkowanie, szczypnie, kopanie, duszenie, bicie otwartą ręką, pięścią lub przedmiotami, oblewanie wrzątkiem lub substancjami żrącymi, użycie broni.
• Przemoc psychiczna – prowadzi do zniszczenia pozytywnego obrazu własnej osoby, wykorzystuje mechanizmy psychologiczne, np. wyśmiewanie, poniżanie, upokarzanie, zawstydzanie, narzucanie własnych poglądów, ciągłe krytykowanie, kontrolowanie, ograniczanie kontaktów z innymi ludźmi, stosowanie gróźb, szantażowanie.
• Przemoc seksualna – wymuszanie różnego rodzaju niechcianych zachowań w celu zaspokojenia potrzeb seksualnych sprawcy, np. nieakceptowanych pieszczot i praktyk seksualnych, seksu z osobami trzecimi, sadystycznych form współżycia, a także krytykowanie zachowań seksualnych.
• Przemoc ekonomiczna – prowadzi do całkowitego uzależnienia finansowego od sprawcy, np. poprzez odbieranie zarobionych pieniędzy, uniemożliwianie podjęcia pracy, niezaspokajanie podstawowych potrzeb materialnych rodziny, okradanie, zaciąganie kredytów i zmuszanie do zaciągania pożyczek wbrew woli współmałżonka. 
• Zaniedbanie– ciągłe niezaspokajanie podstawowych potrzeb fizycznych i emocjonalnych, pozostawianie osoby, względem której jest się obowiązanym do opieki, w sytuacjach zagrażających bezpośrednio jej życiu lub zdrowiu – dotyczy to szczególnie dzieci, osób niepełnosprawnych i niesamodzielnych osób podeszłym wieku.

W świetle ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie:

„Przemoc w rodzinie to jednorazowe lub powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste osób najbliższych lub innych osób wspólnie zamieszkujących lub gospodarujących, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu psychicznym lub fizycznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą.”

Podkreślmy to jeszcze raz: wszystkie wyżej opisane sytuacje i czyny stanowią łamanie prawa, ich sprawcy popełniają przestępstwo, które należy zgłaszać pracownikom socjalnym w ośrodku pomocy społecznej, lekarzowi, nauczycielowi, policji, prokuraturze. Jeśli jesteś świadkiem przemocy i nie reagujesz, również ty łamiesz prawo.