JAK SKUTECZNIE PRZECIWDZIAŁAĆ PRZEMOCY DOMOWEJ? SEMINARIUM ZORGANIZOWANE PRZEZ KURATORA OKRĘGOWEGO Z UDZIAŁEM PROKURATORÓW

Pani Anna Luczek otwierając seminarium zakreśliła jego cele wskazując, że ma ono stanowić swoiste podsumowanie obowiązującego od 2010 roku przepisu art. 12 d Ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, a przede wszystkim wypracować i udoskonalić praktykę składania przez kuratorów sądowych wniosków o zarządzenie wykonania orzeczonej kary pozbawienia wolności. 
Zgodnie z art. 12 d wskazanej ustawy kurator może złożyć wniosek o zarządzenie wykonania warunkowo zawieszonej kary pozbawienia wolności lub odwołanie warunkowego przedterminowego zwolnienia wobec skazanego już sprawcy przemocy domowej, który w okresie próby rażąco naruszył porządek prawny ponownie używając przemocy lub groźby bezprawnej wobec członka rodziny. Po otrzymaniu takiego wniosku kuratora sąd właściwy do jego rozpoznania zarządza zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie skazanego na posiedzenie w przedmiocie zarządzenia wykonania kary. Warto przy tym podkreślić, że wydane przez sąd postanowienie o zarządzeniu wykonania orzeczonej wcześniej kary albo o odwołaniu warunkowego przedterminowego zwolnienia podlega wykonaniu z chwilą jego wydania, to jest natychmiast po posiedzeniu. 
W dyskusji podkreślono, że omawiany przepis ma charakter wykonawczy i określa sposób procedowania przez sąd w sytuacjach, gdy zachodzi potrzeba zarządzenia wykonania orzeczonej już kary pozbawienia wolności lub odwołania warunkowego zwolnienia. 
Zgodnie zaś z art. 75a k.k. podstawą zarządzenia przez sąd wykonania kary jest to, że skazany za przestępstwo popełnione z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej wobec osoby najbliższej lub innej osoby małoletniej zamieszkujących wspólnie ze sprawcą w okresie próby rażąco narusza porządek prawny, ponownie używając przemocy lub groźby bezprawnej wobec tych osób. 
W trakcie dyskusji podkreślano, że w praktyce oznacza to, iż podstawą decyzji sądu jest ocena zachowania skazanego jako rażąco naruszającego porządek prawny, a nie definitywne stwierdzenie jego naruszenia poprzez naruszenie konkretnej normy prawnej w sądowym wyroku. Oznacza to nawet, iż naruszający porządek prawny czyn nie musi stanowić przestępstwa, ale musi być jaskrawy i oczywisty, jeżeli tylko jest z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej. Jednocześnie wskazano w dyskusji, że aby postępowanie w tym szczególnym trybie było sprawne i skuteczne niezbędne jest współdziałanie kuratora z sędzią prowadzącym postępowanie. 
Zabierając głos w imieniu prokuratury Prokurator Okręgowy podniósł, że pomimo tego, iż Ustawa nie zawiera szczególnych przepisów obligujących do udziału w postępowaniu prokuratora, to jednak aktywne współdziałanie z kuratorem prokuratora i policji może przyczynić się do znacznego zwiększenia efektywności działań podejmowanych w tym trybie. 
W dalszej dyskusji przedstawiając dane statystyczne podkreślono, że w okręgu zielonogórskim w 2013 roku złożonych zostało przez kuratorów aż 21 wniosków na podstawie art. 12d, a 17 z nich zostało uwzględnionych. W pierwszym półroczu 2014 roku takich wniosków rozpoznawano 10, a uwzględniono 9 z nich. 
Podsumowując spotkanie Pani Anna Luczek wskazała, że sukcesem jest to, że służby państwa izolują sprawcę przemocy domowej, a nie odbierają dziecko z domu, w którym pozostaje sprawca przemocy domowej. W tym zakresie dokonała się w ciągu ostatnich lat istotna zmiana w funkcjonowaniu wszystkich instytucji pomocowych. Nadto nie ulega już obecnie wątpliwości, że dziecko będące świadkiem przemocy domowej samo jest jej ofiarą. 
Żywa i twórcza dyskusja uczestników seminarium daje podstawę do stwierdzenia, że instytucja związana z art. 12d Ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie będzie stosowana zawsze, gdy zaistnieją przesłanki prawne i faktyczne wdrożenia tego szczególnego trybu postępowania. Przyczynić się to powinno do podniesienia poziomu poczucia bezpieczeństwa ofiar przemocy domowej./ASt