ABC przemocy

Rodzaje przemocy

PRZEMOC FIZYCZNA

Każde zachowanie skierowane przeciwko ciału ofiary mogące prowadzić do bólu  oraz fizycznych obrażeń (m.in. popychanie, odpychanie, obezwładnianie, przytrzymywanie, policzkowanie, szczypanie, kopanie, duszenie, bicie otwartą ręką i pięściami, bicie przedmiotami, parzenie, polewanie substancjami żrącymi, użycie broni, porzucenie w niebezpiecznej okolicy, nie udzielenie koniecznej pomocy).

PRZEMOC PSYCHICZNA

Agresywne zachowania, które mają charakter poniżający lub budzący poczucie zagrożenia  i wywołują emocjonalne cierpienie lub ból (m.in. wyśmiewanie, wyzywanie, stała krytyka, kontrolowanie ograniczanie kontaktów z innymi osobami, domaganie się posłuszeństwa, zawstydzanie, oskarżanie, stosowanie gróźb, szantażowanie).

 PRZEMOC SEKSUALNA

Wymuszanie współżycia seksualnego lub nieakceptowanych pieszczot i praktyk seksualnych.

PRZEMOC EKONOMICZNA

Uniemożliwianie dostępu do rodzinnych środków finansowych i możliwości   ich pozyskiwania (np. odbieranie zarobionych pieniędzy, uniemożliwianie podjęcia pracy zarobkowej, niezaspokajanie podstawowych, materialnych potrzeb rodziny).

Pamiętaj PRZEMOCĄ jest także ZANIEDBYWANIE I NIEZASPOKAJANIE  podstawowych potrzeb członka rodziny, które prowadzi do jego cierpienia.

Skutki przemocy

Długotrwałe trwanie w przemocy prowadzi do zaburzeń charakterystycznych dla osób przeżywających ekstremalne, traumatyczne doświadczenia. Osoby przystosowują się powoli do roli ofiary i przestają się bronić. Konieczna jest wtedy pomoc z zewnątrz!

Dzieci wzrastające w domu przepełnionym przemocą są często zapomnianymi ofiarami.

Doznają przemocy nie tylko wtedy, gdy są bezpośrednio maltretowane lub zaniedbywane przez rodziców lub opiekunów. Cierpią także wtedy, gdy są świadkami przemocy dorosłych.

Prawo ściga sprawców przestępstw

Przemoc staje się przestępstwem – z punktu widzenia prawa i procedury karnej,  – gdy wyczerpuje znamiona przestępstw skierowanych przeciwko osobie, jej życiu, zdrowiu, wolności, poczuciu bezpieczeństwa, wartości i godności.

Art. 191 Kodeksu Karnego

§ 1.

Kto stosuje przemoc wobec osoby lub groźbę bezprawną w celu zmuszenia innej osoby    do określonego działania, zaniechania lub znoszenia, podlega karze pozbawienia wolności   do lat 3 (ścigane z urzędu)*.

Art. 197 Kodeksu Karnego
§ 1. 
Kto przemocą, groźbą bezprawną lub podstępem doprowadza inną osobę do obcowania płciowego, podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12. 

§ 2. 
Jeżeli sprawca, w sposób określony w § 1, doprowadza inną osobę do poddania się innej czynności seksualnej albo wykonania takiej czynności, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
§ 3. 
Jeżeli sprawca dopuszcza się zgwałcenia:

1) wspólnie z inną osobą,

2) wobec małoletniego poniżej lat 15,

3) wobec wstępnego, zstępnego, przysposobionego, przysposabiającego, brata lub siostry, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3.

§ 4. 
Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1-3 działa ze szczególnym okrucieństwem, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 5.

Art. 207 Kodeksu Karnego

§ 1.

Kto znęca się fizyczne lub psychicznie nad osobą najbliższą lub nad inną osobą pozostającą    w stałym lub przemijającym stosunku zależności od sprawcy albo nad małoletnim lub osobą nieporadną ze względu na jej stan psychiczny lub fizyczny, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5 (ścigane z urzędu)*.

§ 2.

Jeżeli czyn określony w § 1 połączony jest ze stosowaniem szczególnego okrucieństwa, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

§ 3.

Jeżeli następstwem czynu określonego w § 1 lub 2 jest targnięcie się pokrzywdzonego  na własne życie, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.

* ściganie z urzędu polega na tym, że prokurator i policja prowadzą postępowanie niezależnie od woli i zgody osoby pokrzywdzonej. Wycofanie skargi lub odmowa zeznań   nie jest podstawą do umorzenia postępowania, jeśli istnieje uzasadnione przypuszczenie,  że popełniono przestępstwo.

**ściganie na wniosek polega na tym, że bez wniosku osoby pokrzywdzonej postępowanie   w danej sprawie nie może być wszczęte.

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks Karny, (Dz. U., Nr 88, poz. 553 z późn. zm.)

W pojęciu znęcania  zawarty jest stan odczuwany przez sprawcę – tzn. świadomość i chęć, aby  jego zachowania były dla ofiary dolegliwe, udręczały ją  i poniżały.

Znęcanie oznacza szczególne nastawienie sprawcy do ofiary – tzn. sprawca  chce zadać pokrzywdzonemu cierpienia fizyczne i moralne, bez względu na rodzaj pobudek jakimi się kieruje. Przestępstwo to może być popełnione poprzez działanie jak i przez zaniechanie, muszą być to działania umyślne. Jest to przestępstwo tzw. wieloczynnościowe, zazwyczaj złożone z jedno lub wielorodzajowych pojedynczych czynności naruszających różne dobra, systematycznie  powtarzające się, choć może to być krótkotrwałe zachowanie związane ze szczególnie nasilonym udręczaniem ofiary.  Elementy innych czynów karalnych mogące mieścić się  w pojęciu znęcania fizycznego lub psychicznego - a więc wszelkich sposobów mających   na celu udręczenie i poniżenie ofiary, np.:

·         stosowanie przemocy wobec osoby lub groźby bezprawnej w celu zmuszenia innej osoby do określonego działania, zaniechania lub znoszenia,

·         grożenie innej osobie popełnieniem przestępstwa na jej szkodę lub szkodę osoby najbliższej, jeżeli groźba ta wzbudza w zagrożonym uzasadnioną obawę, że będzie spełniona,

·         spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, spowodowanie naruszenia czynności narządu ciała lub rozstroju,

·         naruszenie nietykalności cielesnej.

Przestępstwo znęcania jest  przestępstwem publiczno - skargowym, czyli nie jest wymagana do jego ścigania wola pokrzywdzonego.

Każdy dowiedziawszy się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu ma społeczny obowiązek zawiadomić o tym prokuraturę lub policję. Organy ścigania mają wówczas obowiązek podjęcia czynności sprawdzających, a następnie   w przypadku potwierdzenia się danych zawartych w zawiadomieniu   o przestępstwie – wszczęcia dochodzenia lub śledztwa. Zawiadomienie   o przestępstwie można złożyć osobiście - ustnie lub pisemnie.

Pokrzywdzony przestępstwem  otrzymuje od organu prowadzącego postępowanie pouczenie o swoich prawach i obowiązkach. Pokrzywdzony może między innymi:

·     zapoznać się z aktami sprawy,

·     domagać się przeprowadzenie określonych czynności lub dopuszczenia dowodów,

·     może składać środki odwoławcze,

·     występować przed sądem w charakterze oskarżyciela posiłkowego, co daje mu  uprawnienia strony, a więc wzięcia czynnego udziału w postępowaniu  przed sądem. 

Odmowa złożenia zeznań przed sądem, jaka przysługuje osobie najbliższej dla sprawcy spowoduje, że wszystkie wcześniej złożone zeznania nie będą mogły być wzięte pod uwagę przez skład orzekający. Pokrzywdzeni dążący do ukarania sprawcy nie powinni korzystać z prawa do odmowy składania zeznań i zeznania takie jako świadkowie przed organami ścigania oraz  przed sądem składać.

Przemoc domowa wyrządza dzieciom wiele poważnych szkód zarówno fizycznych,  jak i psychicznych, których skutki są odczuwalne również w życiu dorosłym.

Jeśli jesteś świadkiem przemocy domowej pamiętaj, że:

Twoim moralnym i prawnym obowiązkiem jest zareagowanie i zgłoszenie tego faktu odpowiednim instytucjom.

Od Twojej reakcji może zależeć czyjeś zdrowie, a nawet życie!

NIE CZEKAJ!

Skorzystanie z pomocy terapeutycznej osób doświadczających przemocy oraz uczestnictwo

w programie korekcyjno - edukacyjnym oduczania przemocy domowej osób stosujących przemoc

daje szansę na powrót do godnego życia.