Zadania Kuratorów Sądowych

Głównym zadaniem kuratorów dla dorosłych jest pełnienie dozorów i kontrola zachowania skazanego w sprawach nie objętych dozorem (na etapie postępowania wykonawczego), a kuratorów rodzinnych pełnienie nadzorów (na etapie postępowania rozpoznawczego i wykonawczego) i sporządzanie wywiadów środowiskowych - wstępnych diagnoz środowiskowych (na etapie postępowania rozpoznawczego lub wyjaśniającego) 
dot. sytuacji opiekuńczej małoletniego lub nieletniego. 

Kuratorzy sądowi wykonujący orzeczenia karne są ważnym elementem systemu przeciwdziałania przemocy i ochrony osób pokrzywdzonych. Sprawując dozory nad skazanymi, mają bezpośredni wpływ na ich sytuację prawną (składanie wniosków w sprawie zmiany orzeczenia). 

Kurator dla dorosłych

(wykonujący orzeczenia w sprawach karnych) sprawujący dozór nad skazanym lub wykonujący orzeczenie w sprawach nie objętych dozorem, m.in.:

• żąda od niego niezbędnych informacji oraz wzywa go do osobistego stawienia się w wyznaczonym terminie w siedzibie sądu,
• przeprowadza wywiad w celu ustalenia się postępowania przygotowawczego, zbiera niezbędne informacje od rodziny oskarżonego, jego sąsiadów, przełożonych w miejscu pracy, wychowawców w miejscu nauki i od innych osób, które mogły posiąść odpowiednią wiedzę o oskarżonym,
• występuje z wnioskami : 
  • o zarządzenie wykonania kary pozbawienia wolności,
  • o odwołanie warunkowego zwolnienia
  • o zmianę okresu próby,
  • o modyfikację obowiązków ( nałożenie obowiązków lub o zwolnienie od wykonania obowiązków),
  • o zawieszenie postępowania wykonawczego,
  • o odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności lub jej zawieszenie,
• kontroluje realizację określonych obowiązków nałożonych przez sąd,
• współpracuje z kuratorami rodzinnymi i sądem rodzinnym wówczas, gdy skazany zamieszkuje wspólnie z rodziną, w skład której wchodzą małoletnie dzieci. 

Kurator rodzinny

(wykonujący orzeczenia w sprawach rodzinnych i nieletnich):

• przeprowadza wywiady środowiskowe zarówno w sprawach dotyczących sposobu wykonywania władzy rodzicielskiej, jak też w sprawach nieletnich: bada warunki osobiste i bytowe, sytuację opiekuńczo-wychowawczą , wzajemne relacje między członkami rodziny funkcjonowanie w środowisku,
• formułuje własne wnioski i opinie w sprawie sytuacji faktycznej, w szczególności na temat stopnia dysfunkcji rodziny, zaniedbań wychowawczych i opiekuńczych, nadużywania władzy rodzicielskiej, a także stopnia demoralizacji dzieci,
• podejmuje działania zmierzające do usunięcia przyczyn które stanowiły podstawę wydania orzeczenia przez Sąd; nadto nadzór pełni funkcję profilaktyczną – zapobiega wystąpieniu niepożądanych zachowań i zdarzeń u osób z grupy dużego ryzyka,
• składa Sądowi stosowne wnioski o zmianę zarządzeń przewidzianych w art. 109 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego oraz zmianę innych orzeczeń sądu,
• współpracuje z właściwym samorządem i organizacjami statutowo zajmującymi się wychowaniem, resocjalizacją, leczeniem i świadczeniem pomocy w środowisku otwartym, włącza się w lokalne działania związane z przeciwdziałaniem przemocy,
• w sytuacji, gdy równolegle do postępowania opiekuńczego toczy się postępowanie karne kurator rodzinny ma obowiązek współdziałać z prokuratorem, Sądem Karnym lub kuratorem dla dorosłych, aby chronić małoletnie ofiary przemocy domowej przed sprawcą przestępstwa.
• Kuratorzy zawodowi i społeczni są członkami zespołów interdyscyplinarnych powołanych przez wójtów/burmistrzów/prezydentów miast.

Źródło: Procedury postępowania interwencyjnego dla przedstawicieli instytucji i służb "pierwszego kontaktu" z przypadkiem przemocy w rodzinie.      
Lubuski Urząd Wojewódzki, Gorzów Wlkp. 2013r.